به گزارش خبرنگار فعالیتهای قرآنی خبرگزاری فارس، « محمدمهدی حقگویان» حافظ کل قرآن است که از سن 7 سالگی حفظ قرآن را شروع کرده و در 10 سالگی حافظ کل شده است. وی از آن زمان تاکنون به دریافت معانی، مفاهیم و تفسیر قرآن کریم همت گمارده است. ˈمحمد مهدی حقگویانˈ دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث با 16 سال سن است و توانایی قرائت قرآن کریم به 62 روش را دارد.
در ادامه به منظور آشنایی بیشتر با این حافظ ممتاز قرآن کریم به گفتوگو نشستیم.
لطفا خودتان را معرفی کنید.
محمدمهدی حقگویان، متولد سال 1376 در تهران و ساکن شهرری هستم که حفظ قرآن را از سن 7 سالگی شروع کردم و تقریباً در مدت 2 سال و در 10 سالگی کل قرآن کریم را حفظ شدم. از 10 سالگی تاکنون هم به مفاهیم، معانی و تفسیر قرآن پرداختم. هماکنون دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران و همچنین طلبه حوزه علمیه هستم و به 62 روش میتوانم قرآن را قرائت کنم.
62 روش یعنی چه؟
برای مثال؛ یک روش اینگونه است که اگر شما از بین تقریباً 77 هزار کلمه قرآن، یک کلمهای را که مشابه ندارد ذکر کنید، من شماره صفحه، شماره جزء، نام سوره، اینکه کلمه در کدام طرف صفحه است، چندمین آیه صفحه است، اولین و آخرین آیه صفحه کدام است را به شما میگویم. مثلاً کلمه سَبَقَت صفحه 330 سوره مبارکه انبیاء، جزء 17، سومین کلمه، آخرین آیه صفحه و خط 14، سوره انبیاء در مکه نازل شده و 112 آیه دارد، از صفحه 322 شروع میشود، صفحه 331 تمام میشود، اولین آیه صفحه «والتی احصنت فرجها…» و آخرین آیه «إن الذین سَبَقَت لَهُم مِنَّا الحُسنی» است.
روش دیگر اینطور است که اگر شما یک شماره صفحه را ذکر کنید، مثلاً صفحه 357، من اولین کلمه صفحه، اولین کلمه صفحه بعدش، همینطور بعدیها را میگویم. تا آخر قرآن میتوانم اولین کلمهها را به سمت اول قرآن هم بگویم و آخرین کلمههای هر صفحه را به سمت اول و آخر قرآن بگویم.
روش دیگر ضربدری است. که شما یک شماره صفحه را میگویید و من اولین کلمه صفحه سمت راست، آخرین کلمه صفحه سمت چپ، اولین کلمه صفحه سمت چپ، آخرین کلمه صفحه سمت راست را میگویم.
روش دیگر پروانهای است که روش بسیار سختی است؛ مثلاً شما یک شماره صفحه را میگویید، بطور مثال 417، من اولین کلمه صفحه 417 را میخوانم، بعد اولین کلمه صفحه 418، سپس اولین کلمه صفحه 415، بعد اولین کلمه صفحه 420، سپس اولین کلمه صفحه 413، بعداولین کلمه صفحه422، بعد 411 و 424، بعد به شکل تصاعدی هم هست؛ مثلاً اول 2 صفحه بعد، 4 صفحه بعد و 8 صفحه.
یک روش که سختترین روش هم هست به این صورت است که شماره صفحه را میفرمایید، من آیه به آیه بالعکس میخوانم، نه تنها آیه به آیه بلکه کلمه به کلمه هم بالعکس میخوانم، روشی دیگر آیات زوج صفحه یا آیات فرد صفحه است
یک روش دیگر اینکه یک شماره صفحه را میفرمایید بعد من میگویم 285 صفحه بعدش چیست، یا بطور مثال117 صفحه قبلش چیست.
شما فرمودید 7 سالگی شروع به حفظ کردید، چه عاملی باعث شد به این سمت بروید؟
انگیزه اصلی حفظ قرآن در پدر و مادرم بود.
حافظ قرآن هستند؟
خیر، حتی قرآن را از روی آن به سختی میخوانند، ولی با ادعیه یا برخی از سورهها آشنا هستند، اما خیلی دوست داشتند من در این زمینه کار کنم. من هم سن کمی داشتم و خیلی آشنایی نداشتم، ولی انگیزه اصلی را آنها در من ایجاد و مرا تشویق کردند و الحمدلله من با پیگیری پدر و مادرم ، تشویق اساتید و توفیق خداوند توانستم تمام قرآن را حفظ کنم.
کار را چطور آغاز کردید؟
در کلاسهای حفظ قرآن کریم حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) شرکت کردم.
نزد کدام اساتید؟
آقای حاتم رجبی و چند نفر دیگر، البته به نظرم در حفظ قرآن استاد خیلی مهم نیست چون مثلاً من خودم الان کلاس دارم، میگویم برو تا اینجا حفظ کن بیا در واقع زحمت اصلی را پدر و مادر آن بچه میکشند. برای من هم پدر و مادرم زحمت میکشیدند تا حفظ کنم.
پس در واقع اساتید اصلی شما پدر و مادرتان بودند؟
بله.
حفظ قرآن کار سختی است، چه عواملی باعث میشد شما در آن سن، سختی کار را حس نکنی یا تحمل کنی؟
در زمینه حفظ قرآن و در واقع در هر کاری دو عامل مهم است، یکی تداوم، اینکه ما مداومت داشته باشیم بر کاری؛ خیلی در روایات به ما توصیه شده، مثلاً فرمودهاند: «قلیلٌ تَدومَ عَلیهِ اَرجی مِن کَثیر؛ کمی که تو بر آن تداوم داشته باشی بهتر از زیادی است که باعث رنج تو شود» بعضیها هستند که فکر میکنند دو ساله میتوانند قرآن را حفظ کنند، پس خود را مقید میکنند روزی 2 صفحه حفظ کنند، این باعث رنج و زدگی آنها میشود. یک خط حفظ کنید ولی بر این کار تداوم داشته باشید، تداوم خیلی مهم است. دوم؛ اراده خودم بود. خودم خیلی علاقه داشتم نه تنها حفظ قرآن، کلاً به حفظ کردن خیلی علاقه داشتم.
به جز قرآن نهجالبلاغه را هم حفظ هستید؟
نهجالبلاغه را حفظ هستم، ولی کل آن را نه، مثلاً خطبه شقشقیه یا حکمتها یا نامه 31.
صحیفه سجادیه را چطور؟
خیر.
قصد دارید آنرا حفظ کنید؟
ما باید کارها را اولویتبندی کنیم. الان حفظ صحیفه برایم در اولویت نیست، ولی مهم است که حفظ شود.
شما تا 10 سالگی کل قرآن را حفظ شدید و بعد به تفسیر و روشهای مختلف حفظ رو آوردید، چی شد که به سمت تفسیر رفتید؟ چون بسیاری از حفاظ بعد از حفظ، کار را رها میکنند یا نهایتاً محفوظات را تکرار میکنند، ولی شما فراتر رفتی.
حفظ قرآن کریم موضوعیت ندارد، راهی است برای فهم بهتر قرآن. پس طریقیت دارد، بعضیها هستند متأسفانه فکر میکنند حفظ قرآن اصل است، نه بلکه این طریقی برای تدبر در قرآن است تا قرآن را بهتر بفهمیم، تا با معارف اهلبیت(ع) بهتر آشنا شویم، برای اینکه علوم قرآنی را از قرآن کریم درآوریم. مطمئناً کسی که قرآن را حفظ است تسلط بیشتری دارد. مقام معظم رهبری هم فرمودند: «حفظ قرآن مقدمه تدبر در قرآن است.» ما نباید برای حفظ موضوعیت قائل شویم.
شما میفرمایید حفظ ، مقدمه تدبر و نهایت ورود قرآن به زندگی است، پس هدف شما از روشهای گوناگون حفظ چه بود؟
من در برنامهها میگویم این روشها هیچ فایدهای ندارد و ارزشی ندارد و در هیچ آیه یا روایتی به آن توصیه نشده، تنها فایده آن این است که شور و هیجانی ایجاد میکند در برنامههای قرآنی.
*شما در زمینه علوم قرآنی هم کار میکنید؟ مثلا در زمینه پژوهش، مقالهنویسی، تفسیر موضوعی قرآن، جنبههای امروزی آن و …؟
بله، من چون دانشجو هستم، در زمینه مقالهنویسی و پایاننامهنویسی فعالیت دارم و چند موضوع مقاله است که درنظر دارم بنویسم ولی بیشترین فعالیت علمی من در حوزه است و در واقع دانشگاه را به خاطر علاقه پدر و مادرم رفتم.
به درس شما آسیبی نمیزند؟
نه، در واقع برکتی بود که جلوتر هم بیفتم.
یکی از موضوعاتی که در حافظان دیده میشود و در شما نیست این است که آنها خیلی انگیزه و اشتیاق شرکت در مسابقات و کسب عناوین را دارند؛ آدمی را سراغ دارم که 20 سال است در مسابقات شرکت میکند، ولی شما انگیزه مسابقه نداری، دلیل این را بفرمایید.
انشاءالله این حرف ما اثر داشته باشد. خداوند در سوره مبارکه مؤمنون میفرماید: «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ؛ آیا گمان میکنید که ما شما را بیهوده آفریدیم و به سوی ما بازگشت داده نمیشوید؟ » من مثالی بزنم: شما اگر وظیفهات این باشد که پنج صفحه قرآن بخوانی، اگر این را 6 صفحه کنی، خداوند از شما بازخواست میکند. ما باید خیلی حواسمان جمع باشد. خداوند ما را بیهوده نیافریده است.
یعنی خداوند میگوید از این 6 صفحه چه فهمیدی؟
نه، میخواهد بگوید وظیفه تو پنج صفحه بود و بعدش باید کار دیگری میکردی. خداوند ما را آفریده و جبهه حق و باطل را قرار داده و میخواهد ما جبهه حق را جلو ببریم. من به این رسیدم که اگر یک عالم شوم و به اسلام خدمت کنم، چندین برابر ارزش بیشتری دارد تا در مسابقه شرکت کنم؛ مثلاً اگر در زمان انقلاب فردی مانند امامخمینی (ره) نداشتیم و همه قاری قرآن بودند، در آخر چه میشد؟ ما باید هدفمان را روی این بگذاریم. حالا شاید در مسابقه شرکت هم میکردم.
به نظرم اگر شرکت کنید به راحتی اول میشوید.
حالا گیرم که اول شدم. اولاً اگر شرکت میکنم باید برای خدا باشد. من میبینم در این چند سالی که مسابقات بینالمللی یا کشوری را شرکت کردم استرس داشتم، خب این به درد نمیخورد.
استرس مادی است؟
بله، این به چه درد میخورد. من این چند سال شرکت کردم و استرس داشتم که مثلاً اول بشوم. به فرموده قرآن «کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ * وَیَبْقَى وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِکْرَامِ». مثلاً در تمام مسابقات بینالمللی اول شوم، 10 سال بعد، 20 سال بعد همه یادشان میرود، آن چیزی میماند که در جهت خداوند باشد. شاید کسی در مسابقات برای خدا شرکت کند، آن بسیار عالی است، ولی من دیدم که معمولاً آدم استرس میگیرد و میخواهد اول شود. بله البته باید در مسابقات هم شرکت کرد، ولی هر کسی را برای کاری ساختهاند.
برخی از حفاظ خیلی انگیزه مسابقات دارند، چرا؟
ما باید دید بازتری داشته باشیم و همه چیز را صرفاً حفظ قرآن نبینیم. از وقتی به این فکر رسیدم (حدود پنج، 6 ماه است) متوجه شدم اگر ما هدفمان را بالاتر بگیریم باید از چیزهایی بگذریم. باید از یکسری موارد گذشت تا به چیز بالاتری رسید نباید تکبعدی باشیم.