بازخوانی رهنمودهای قرآنی در سال‌های اخیر

 

به گزارش خبرگزاری فارس ستاد خبری سی‌و‌یکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در اقدامی مهمترین محورها، دیدگاه‌ها، انتظارات و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی از جامعه قرآنی، متسابقان، و دست اندرکاران مسابقات قرآن را در آستانه فرارسیدن مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمع‌آوری کرده است که در این گزارش می‌خوانیم.

 

تلاوت و حفظ قرآن وسیله‌ای برای رسیدن به حقیقت قرآن

تلاوت هم یک وسیله‌ای است برای رسیدن به حقیقت قرآن، فرا گرفتن معارف قرآن، شکل دادن به زندگی فردی و اجتماعی در سایه‌ قرآن؛ هدف اینهاست. اگر در جوامع بشری قرآن حاکم باشد، هم سعادت دنیا هست، هم علوّ معنوی هست. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 92)

ما نمی‌خواهیم خودمان را مشغول کنیم، سرگرم کنیم به تلاوت و به قرائت قرآن و الحان قرآنی، به عنوان یک موضوع اصلی؛ این مقدمه است، این طریق است. تلاوت قرآن با صوت خوش موجب می‌شود که دل انسان نرم شود، خشوع پیدا کند، آماده بشود برای فهم معارف قرآنی و آیات قرآنی؛ ما به این احتیاج داریم. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 91)

فقط به خواندن، فقط به لفاظی، فقط به الحان گوناگون نبایستی اکتفاء کرد؛ اینها را باید به چشم وسیله نگاه کرد. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم 91)

حفظ قرآن؛ تدبر در قرآن

یکی از چیزهائی که می‌تواند تدبر در قرآن را به ما ارزانی بدارد، حفظ قرآن است. ما حافظ قرآن کم داریم. من قبلاً گفتم که در کشور ما حداقل باید یک میلیون نفر حافظ قرآن باشند. ما هم امیدمان بیشتر شده و به جای یک میلیون، می‌گوئیم ان‌شاءاللَّه ما باید ده میلیون نفر حافظ قرآن داشته باشیم. (بیانات در دیدار قاریان، حافظان و اساتید قرآنی سال 90)

حفظ قرآن قدم اول است. اولاً حفظ را باید نگه داشت. بنابراین حافظ قرآن باید تلاوت کننده‌ مستمر قرآن باشد؛ یعنی مرتباً باید قرآن را تلاوت کند؛ والّا حفظ از دست خواهد رفت. بعد باید این حفظ کمک کند به تدبر، که اینجور هم هست؛ حفظ حقیقتاً کمک می‌کند به تدبر. (بیانات در دیدار قاریان، حافظان و اساتید قرآنی سال 90)

البته انس با تفاسیری که مراد از آیه را تبیین می‌کنند، خیلی لازم است. وقتی حفظ باشد و این انس با تفسیر هم باشد و تدبر باشد، همان چیزی که انتظارش در جامعه‌ ما هست، پیش می‌آید: شکوفائی قرآنی. (بیانات در دیدار قاریان، حافظان و اساتید قرآنی سال 90)

قرائت قرآن؛ خشوع دل

این لحن‌ها و آهنگ‌ها خوب است؛ اینها چیزهائی است که قرآن را در گوش و دل شیرین می‌کند و در نفوذ قرآن تأثیر می‌گذارد؛ منتها دو جور می‌شود این آهنگهای گوناگون را با این صداهای خوب، اداء کرد: یکی اینکه صرفاً کسی خوانندگی می‌کند. یک جور دیگر این است که قرآن را به نحوی بخوانند- با همین صوتها، با همین لحنها و آهنگها- که خشوع در دل ایجاد کند، دل را به یاد خدا بیندازد. (بیانات در جمع قاریان قرآن در روز اول ماه رمضان‏ سال 88)

ترویج قرآن با لحن خوش

آنچه که تلاوت را ترویج می‌کند در جامعه. همین صدای خوش و لحن خوش است و اینها جزو این مؤلفه‌هایی است که تلاوت را رواج می‌دهد در جامعه و دلها را به سمت آن مشتاق می‌کند. (بیانات در ضیافت انس با قرآن در اولین روز ماه رمضان سال 89)

باید توجه داشته باشیم هدف این نیست که این امواج صوتی در فضا به وجود بیاید و پراکنده بشود. همه‌ این مقدمات. برای فهم معارف قرآنی است. (بیانات در ضیافت انس با قرآن در اولین روز ماه رمضان سال 89)

وقتی که معنای آیه را بدانیم، آن کسی که اهل صوت و آهنگ و لحن و خواندن هست، خودِ این فهم معنای آیه، لحن را هدایت می‌کند. (بیانات در ضیافت انس با قرآن در اولین روز ماه رمضان سال 89)

جوانها بروند از استعدادشان، از حافظه‌شان استفاده کنند؛ بچه‌ها را، جوانها را بکشانید به سمت حفظ قرآن. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات قرآن‌ سال 90)

امنیت روانی در پناه قرآن

راه سلامت را، راه امنیت را، راه امنیت روانی را قرآن به روی ما باز می‌کند؛ راه عزت را قرآن به روی ما باز می‌کند. راه زندگی درست را و سبک زندگی سعادت‌آمیز را قرآن به روی ما باز می‌کند. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 92)

دلهای ما باید قرآنی بشود. جان ما باید با قرآن انس بگیرد. اگر بتوانیم با قرآن انس بگیریم، معارف قرآن را در دل و جان خودمان نفوذ بدهیم، زندگی ما و جامعه‌ ما قرآنی خواهد شد؛ احتیاج به فعالیت و فشار و سیاستگذاری ندارد. اصل این است که دلمان، جانمان و معرفتمان حقیقتاً قرآنی باشد. (بیانات در دیدار قاریان قرآن سال‌ 89)

درجات فهم معارف قرآنی

فهم معارف قرآنی هم درجاتی دارد. اولش از همین تأمل در الفاظ قرآن و ترجمه‌ قرآن به دست می‌آید. معارف قرآنی، معنایش این نیست که یک هفت‌تویِ رازآلودِ رمزگونه‌ای است که دست هیچ کس به او نمی‌رسد. شما این آیه‌ای را که تلاوت می‌کنید، بدرستی معنایش را درک کنید. همین معنایی که یک عربی‌دان می‌تواند بفهمد. این که درک شد، آن وقت در تلاوت، فرصت و قدرت تدبر به انسان دست می‌دهد. یعنی انسان می‌تواند آن وقت تدبر کند. (بیانات در ضیافت انس با قرآن در اولین روز ماه رمضان سال 89)

قرآن حیات بخش است

قرآن مثل کتاب معمولی نیست که آدم یک بار بخواند، خیلی خوب، خواندیم و یاد گرفتیم، بعد ببندیم بگذاریم سر جایش؛ نه، این مثل آب آشامیدنی است، حیات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخش است، همیشه مورد نیاز است، تأثیر آن تدریجی است، در طول زمان است، نهایت ندارد، هدایت او آخر ندارد. (بیانات در جمع قاریان قرآن در روز اول ماه رمضان سال‏ 88)

سعی بکنیم که بهره‌ ما فقط بهره‌ فی‌المجلس و بهره‌ گوش و چشم نباشد؛ دل ما بهره ببرد. قرآن برای عمل کردن است. قرآن برای فهمیدن و اندیشیدن است. (بیانات ‌در دیدار شرکت‌کنندگان مسابقات‌ قرآن سال 88)

درس‌های قرآن، ایستادگی و عزت اسلامی برای ملت‌ها

نقطه‌ مقابل این آموزش قرآنی، آموزش استعماری است: اختلاف میان مسلمانان. یک عده، یک عده‌ دیگر را تکفیر کنند، لعن کنند، خود را از آنها بری بدانند. این چیزی است که امروز استعمار می‌خواهد؛ برای اینکه ما با هم نباشیم. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 92)

امروز دنیای اسلام احتیاج دارد به درسی که قرآن به ملتها داده است برای استقامت، ایستادگی، حیات طیبه و عزت اسلامی برای ملتها. درسهای قرآن در این زمینه، درسهای حیات‌بخشی است. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 91)

حرف این است که قرآن به ما آموخته است که اگر شما صبر کنید، ایستادگی کنید، جای خودتان را تغییر ندهید، جهت خودتان را تغییر ندهید، شما پیروزید؛ این درس قرآن است. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در مسابقات بین‌المللی قرآن کریم سال 91)

گرفتاری دنیای اسلام ناشی از دوری از قرآن است

ضعف ما امت مسلمان، عقب‌ماندگی ما، کج‌رفتاری‌های ما، کج‌تابی‌های ما در مسائل اخلاقی و زندگی، همه‌ اینها ناشی از دوری از قرآن است. (بیانات در دیدار قاریان، حافظان و اساتید قرآنی سال 90)

ملتهای مسلمان بر اثر حاکمیت طغیانگران و طاغوتها. خونشان مکیده شد؛ نه فقط خون اقتصادی‌شان، نه فقط منابع حیاتی و معادن زیرزمینی و نفت و امثال اینها، بلکه روحیه‌ ایستادگی‌شان، مقاومتشان، طلب علوّ و عزت در دنیا هم از ملتهای مسلمان گرفته شد. (بیانات در دیدار قاریان، حافظان و اساتید قرآنی سال 90)

این‌ همه در دنیای اسلام گرفتاری برای چیست؟ چرا امت اسلامی با این عظمت ضعیف است؟ چرا؟ چرا برادران مسلمان در سراسر دنیا دلهایشان و دستهایشان با هم نیست؟ چرا؟ مگر این قرآن نگفته است: «و اعتصموا بحبل اللَّه جمیعا و لاتفرّقوا»؟ مگر این قرآن نفرموده است که: «و للَّه العزّة و لرسوله و للمؤمنین»؟ چرا امت اسلامی عزتی را که شایسته اوست، امروز در دنیا ندارد؟ چرا؟ چرا ما در علم عقبیم؟ در جایگاه سیاست و تدبیر مسائل جهانی، چرا امت اسلامی عقب است؟ علت این است که به قرآن عمل نمی‌کنند؛ علت این است که قرآن- برخلاف ادعاهای ما معیار و محور معرفت و عمل ما نیست. هر مقداری که به قرآن عمل کنیم، همان قدر اثرش را خواهیم دید. (بیانات ‌در دیدار شرکت‌کنندگان مسابقات‌ قرآن سال 88)