شغل پیامبران
اسلام، معلمی را بسیار مقدس برمی شمارد؛ به طوری که خدایمتعال آن را شغل پیامبران قرار داده و در آیه ۱۶۴ سوره آل عمران و آیه ۲ سوره جمعه، به این مطلب تصریح کرده است. معلم، انسان مقدسی است که تأثیر کلام وی، بیشتر از تأثیر کلام پدر و مادر است. در تاریخ، شواهد فراوانی بر این مسئله وجود دارد؛ از جمله اینکه فرزند یزید وقتی در سال ۶۴ ه .ق به حکومت رسید، چهل روز پس از خلافت، در یک سخنرانی، تمامی کارهای پدر و جد خود را ناشایست خواند و آنان را غاصب عنوان کرد و لعن نمود و سپس خود را از خلافت خلع کرد. وی ۲۵ تا ۴۰ روز پس از این ماجرا، در ۲۱ سالگی از دنیا رفت و به گفته برخی، او را مسموم کردند. بنی امیه پس از بررسی، چنین نتیجه گرفتند که معلم او «ابن مقصومی»، دوستی حضرت علی علیه السلام را در او به وجود آورده است. پس او را دستگیر کردند و زنده به گور نمودند.
نیکی ماندگار
بر اساس آموزه های دینی، آموختن دانش به دیگران، آثار معنویماندگاری برای آموزگار در پی خواهد داشت. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «آدمی در روز رستاخیز می آید و با خود کارهای نیکی چون ابرهای انبوه یا کوه های سر به فلک کشیده دارد. پس می گوید: پروردگارا! اینها را که من انجام نداده ام، پس از کجا آمده اند؟ خداوند می فرماید: این دانش توست که به مردم آموختی و پس از تو بدان عمل کردند. پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این روایت، آموزش را به عنوان نیکی ماندگاری برای معلمان معرفی می کند.
گفت استاد مبر درس از ياد ياد باد آنچه به من گفت استاد
ياد باد آن كه مرا ياد آموخت آدمي نان خورد از دولت يـــاد
هيچ يادم نرود اين معنــــي كه مرا مادر من نـــــادان زاد
پدرم نيز چو استــــــادم ديد گشت از تربيــــــــــت من آزاد
پس مرا منت از استـــاد بود كه به تعليـــــــم من استاد استاد
هر چه مي دانست آموخت مرا غــــير يك اصل كه ناگفته نهاد
قدر استـــــــــــــــاد نكو دانستن حيف استــــــــاد به من ياد نداد
«ايرج ميرزا»